काठमाडौं। लागुऔषध नियन्त्रणमा प्रहरीले गरेको विशेष अभियानमा आइतबार मात्रै देशका विभिन्न जिल्लाबाट १५ जनाभन्दा बढी कारोबारी पक्राउ परेका छन्। नवलपरासीदेखि कञ्चनपुरसम्म, मोरङदेखि दाङसम्म फैलिएको यो अभियानमा गाँजा, हेरोइन, ब्राउनसुगरदेखि लिएर नियन्त्रित औषधिसम्म बरामद गरिएको छ।
प्रहरीको यो अभियान एकै दिन यति व्यापक रूपमा सञ्चालन हुनु र यति धेरै कारोबारी पक्राउ पर्नु लागुऔषध नियन्त्रणमा प्रहरी गम्भीर भएको संकेत मानिएको छ। तर प्रश्न उठेको छ - यो अभियान निरन्तर चल्छ कि फेरि पहिलेजस्तै ढिलासुस्ती हुन्छ?
देशभर फैलिएको सञ्जाल
आइतबार मात्रै विभिन्न जिल्लामा भएका पक्राउको विवरण हेर्दा लागुऔषध कारोबार कति व्यापक छ भन्ने अनुमान गर्न सकिन्छ। नवलपरासीको गैंडाकोटबाट करिब एक किलोग्राम गाँजा, ३७० ट्याब्लेट ट्रामाडोल, २७० ट्याब्लेट एनार्गनसहित २८ वर्षीय सुरज भट्टराई पक्राउ परे। उनीसँग १० हजार ९५० रुपैयाँ नगद समेत बरामद भएको छ।
यसैगरी कञ्चनपुरको बेलौरीबाट भारतबाट साइकलमा आउँदै गरेका दुई जना खैरो हेरोइन जस्तो देखिने पदार्थ एक ग्राम ८७० मिलिग्रामसहित पक्राउ परे। बाँकेको विभिन्न स्थानबाट दुई जना ब्राउनसुगर जस्तो देखिने पदार्थसहित समातिए।
दाङको लमहीबाट १३ ग्राम २९० मिलिग्राम ब्राउनसुगर जस्तो देखिने पदार्थसहित एक जना पक्राउ परेपछि प्रहरीले थप अनुसन्धान गर्दा कारोबारमा संलग्न अन्य दुई जनालाई घोराहीबाट पक्राउ गर्यो। यस्तै राप्ती गाउँपालिकाबाट ३१ ग्राम १६० मिलिग्राम ब्राउनसुगरसहित दुई जना पक्राउ परे।
नियन्त्रित औषधिको अवैध कारोबार
गाँजा र हेरोइन मात्र होइन, नियन्त्रित औषधिको अवैध कारोबार पनि उत्तिकै व्यापक रूपमा भइरहेको फेला परेको छ। महोत्तरीको औरहीबाट डाइजेपाम ४७४ एम्पुल, बुप्रेनोर्फिन ४८४ एम्पुल र प्रोमेथाजाइन ४७८ एम्पुलसहित चार जना पक्राउ परे। मोरङको बुढीगंगाबाट ट्रामाडोल ४०० ट्याब्लेट र डाइक्लोमाइन ४५० ट्याब्लेटसहित तीन जना पक्राउ परे।
मकवानपुरको सिमखोलाबाट नाइट्राजेपाम २०० ट्याब्लेटसहित दुई जना मोटरसाइकलमा काठमाडौंतर्फ आउँदै गर्दा समातिए। रुपन्देहीको लुम्बिनीबाट स्पास १२० ट्याब्लेटसहित एक जना पक्राउ परे। यी नियन्त्रित औषधिहरू चिकित्सकीय प्रयोजनका लागि निकै महत्वपूर्ण हुन्छन् तर अवैध रूपमा दुरुपयोग गर्दा गम्भीर स्वास्थ्य समस्या निम्त्याउन सक्छन्। विशेषगरी युवाहरूमा यस्ता औषधिको लत बढ्दै गएको चिन्ताजनक छ।
के सधैं यस्तै अभियान हुन्छ?
प्रहरीले आइतबार मात्रै १५ जनाभन्दा बढी लागुऔषध कारोबारी पक्राउ गरेको तथ्य त सकारात्मक छ। तर प्रश्न उठ्छ - यस्तो अभियान नियमित रूपमा किन हुँदैन? एकै दिन यति धेरै कारोबारी एकैपटक कसरी पक्राउ परे? के विशेष सूचनाका आधारमा यो अभियान सञ्चालन गरिएको हो?
यस्ता अभियान समय-समयमा मात्र हुने र त्यसपछि फेरि सामान्य अवस्थामा फर्कने चलन रहेको छ। "अभियान भन्नाले निरन्तर हुनुपर्छ," एक प्रहरी अधिकारीले नाम नखुलाउने शर्तमा भने, "तर हामीसँग जनशक्ति र स्रोतसाधनको अभाव छ। सबै ठाउँमा निगरानी राख्न सम्भव छैन।"
सीमा क्षेत्रमा बढेको चुनौती
विशेषगरी भारतीय सीमा नजिकका जिल्लाहरूमा लागुऔषध कारोबार बढी भइरहेको पाइन्छ। कञ्चनपुरबाट साइकलमा भारतबाट आउँदै गरेका दुई जना हेरोइनसहित पक्राउ परेको घटनाले खुल्ला सीमाबाट लागुऔषध आवतजावत हुन सहज भएको देखाउँछ।
महोत्तरीबाट पक्राउ परेका चार जना मोटरसाइकलमा एक ठाउँबाट अर्को ठाउँ लागुऔषध ओसारपसार गर्दै थिए। यस्ता कारोबारीहरूले स्थानीय सञ्जाल बनाएर काम गरिरहेको प्रहरीको भनाइ छ।
लागुऔषध विरुद्धको अभियान सफल हुनका लागि निरन्तरता अत्यावश्यक छ। एकै दिन १५ जना पक्राउ पार्नु राम्रो कुरा हो, तर यो अभियान निरन्तर चल्नुपर्छ। प्रहरीलाई आवश्यक स्रोतसाधन, जनशक्ति र प्रविधि उपलब्ध गराउनुपर्छ। यसबाहेक, लागुऔषध कारोबार गर्नेमाथि कडा कारबाही हुनुपर्छ। धेरै पटक पक्राउ परेका कारोबारीहरू केही दिनमै रिहा भएर फेरि त्यही धन्दामा लाग्ने गरेको गुनासो आउने गरेको छ। कानुनी प्रक्रिया छिटो र प्रभावकारी हुनुपर्छ।
-1766386305.jpeg)
