काठमाडौं। सरकारले पूर्व–पश्चिम राजमार्गको बुटवल–गोरुसिङ्गे–चन्द्रौटा खण्डअन्तर्गत तिनाउ नदीमा आधुनिक र आकर्षक 'सिग्नेचर पुल' निर्माण गर्नका लागि शुक्रबार ठेक्का आह्वान गरेको छ।
चालु आर्थिक वर्ष २०८२/८३ को बजेटमा सरकारले नारायणी र तिनाउ नदीमा विशेष प्रकारका सिग्नेचर पुलहरू निर्माण सुरु गर्ने घोषणा गरेको थियो। सोही योजना कार्यान्वयनका क्रममा नारायणी नदीमा पुल निर्माण कार्य सुरु भइसकेको छ भने तिनाउ नदीमा पुल निर्माणका लागि सडक विभागले औपचारिक रूपमा बोलपत्र आह्वान गरेको हो।
'डिजाइन एन्ड बिल्ड' मोडेलमा निर्माण हुने
सडक विभागले यस पुलको निर्माण 'डिजाइन एन्ड बिल्ड' मोडेलमा गराउने निर्णय गरेको छ। बुटवलस्थित चेनेज ५८९–००० मा निर्माण हुने यो पुल वर्तमान पूर्व–पश्चिम राजमार्गको पुल भएको स्थानकै छेउमा बन्ने भएको छ।विभागीय अधिकारीहरूका अनुसार सिग्नेचर पुल सामान्य पुलभन्दा फरक प्रकृतिको हुन्छ। यस्ता पुलहरू कलात्मक डिजाइन र आकर्षक संरचनाका हुने भएकाले यसले सहरको सौन्दर्य अभिवृद्धि गर्नुका साथै पर्यटकीय आकर्षणको केन्द्रबिन्दुका रूपमा समेत काम गर्ने अपेक्षा गरिएको छ।
चार लेनको आधुनिक पुल, लम्बाइ २ सय ४० मिटरसम्म
सडक विभागले उपलब्ध गराएको जानकारीअनुसार तिनाउ नदीमाथि निर्माण हुने यो पुल चार लेनको हुनेछ। पुलको लम्बाइ २ सय ३० देखि २ सय ४० मिटरसम्म हुने अनुमान गरिएको छ। विभागले यस आयोजनाको विस्तृत अध्ययन पहिले नै सम्पन्न गरिसकेको छ र पुलका विभिन्न डिजाइनका नमुनाहरू समेत तयार पारेको छ।
सडक विभागका महानिर्देशक डा. विजय जैसीका अनुसार नारायणी र तिनाउ दुवै नदीमा एकै प्रकृतिका आकर्षक र आधुनिक पुलहरू निर्माण गर्ने योजनासहित ठेक्का प्रक्रिया अघि बढाइएको हो। यस्ता विशेष संरचनाले क्षेत्रको पहिचान बनाउनुका साथै पर्यटन प्रवर्द्धनमा समेत महत्त्वपूर्ण भूमिका खेल्ने विश्वास गरिएको छ।
पुरानो पुल कायमै राख्ने, छेउमा नयाँ निर्माण गर्ने
सडक विभागको विकास सहायता कार्यान्वयन महाशाखा प्रमुख तथा उपमहानिर्देशक अर्जुनप्रसाद अर्यालले पुलको स्थान छनोट सम्बन्धमा जानकारी दिँदै भने, "सुरुमा हामीले पुरानो पुल भत्काएर त्यही स्थानमा नयाँ पुल निर्माण गर्ने योजना बनाएका थियौं।" तर पुरानो पुल भत्काउँदा यातायात व्यवस्थापनमा गम्भीर समस्या आउने र पुरानो पुलको संरचनात्मक आयु अझै बाँकी रहेको तथ्यलाई मध्यनजर गर्दै हालको पुलकै छेउमा नयाँ सिग्नेचर पुल निर्माण गर्ने निर्णय गरिएको उनले बताए।
उपमहानिर्देशक अर्यालले सिग्नेचर पुल निर्माणले त्यस क्षेत्रमा पर्यटकीय गतिविधि समेत बढ्ने अपेक्षा गरिएको भन्दै यस्ता विशेष संरचनाहरूलाई विभागले विशेष प्राथमिकता दिन थालेको जानकारी दिए। यद्यपि, यस पुलको सम्भावित लागत भने अहिलेसम्म सार्वजनिक गरिएको छैन।
विश्व बैंकको सहयोगमा सडक विस्तार जारी
पूर्व–पश्चिम राजमार्गको बुटवल–गोरुसिङ्गे–चन्द्रौटा खण्ड विस्तार आयोजना वर्तमानमा कार्यान्वयन चरणमा रहेको छ। विश्व बैंकको आर्थिक सहयोगमा सञ्चालित यस सडक विस्तार कार्यको एक भागका रूपमा तिनाउ नदीमा सिग्नेचर पुल निर्माण गरिन लागिएको हो।
हाल बुटवल–गोरुसिङ्गे सडक खण्डको ५० किलोमिटरको लागि ठेक्का आह्वान भई निर्माण कार्य सुरु भइसकेको छ। गोरुसिङ्गे–चन्द्रौटा बाँकी १९ किलोमिटर सडकको समेत ठेक्का आह्वान प्रक्रिया तयारीको चरणमा रहेको उपमहानिर्देशक अर्यालले जानकारी दिए।
चिनियाँ कम्पनी र नेपाली फर्मको संयुक्त उद्यमले ठेक्का पाएको
५० किलोमिटर सडक खण्डको निर्माण कार्यको ठेक्का चिनियाँ कम्पनी शान्सी कन्स्ट्रक्सन इन्जिनियरिङ ग्रुप कर्पोरेसन र नेपाली फर्म आशिष निर्माण सेवाको संयुक्त उद्यम (जेभी) ले प्राप्त गरेको छ। वर्तमानमा दुई लेन मात्र रहेको यस राजमार्ग खण्डलाई विभिन्न चरणमा छुट्याएर चार लेन पुर्याउने काम भइरहेको छ।
वन्यजन्तुमैत्री सडकको विशेष डिजाइन
सरकारले बुटवल–चन्द्रौटा सडक खण्डलाई अधिकतम वन्यजन्तुमैत्री आयोजनाका रूपमा कार्यान्वयन गर्ने योजना बनाएको छ। यसै उद्देश्यलाई ध्यानमा राख्दै यस सडक खण्डमा अधिकतम पुल, कल्भर्ट र अन्डरपास निर्माण गर्ने गरी विशेष डिजाइन तयार पारिएको छ। यसले वन्यजन्तुहरूको प्राकृतिक आवागमनमा न्यूनतम बाधा पुग्ने अपेक्षा गरिएको छ।
नारायणी नदीको सिग्नेचर पुल निर्माण सुरु
यसैबीच, पूर्व–पश्चिम राजमार्ग अन्तर्गत नारायणगढ–बुटवल खण्डमा नारायणी नदीमाथि निर्माण हुने सिग्नेचर पुलको काम भर्खरै सुरु गरिएको छ। दुवै नदीमा निर्माण हुने यी विशेष पुलहरूले पश्चिमी नेपालको यातायात पूर्वाधार विकासमा महत्त्वपूर्ण योगदान पुर्याउने र क्षेत्रको सौन्दर्य अभिवृद्धिमा समेत सहयोग पुग्ने अपेक्षा गरिएको छ।
