झापा। कोसी प्रदेशमा माछाको वार्षिक उत्पादन बढेको छ। माछापालनको क्षेत्रफल बढेसँगै उत्पादन पनि बढेको हो। तैपनि खपतअनुसारको उत्पादन पर्याप्त हुन सकेको छैन।
किसान तथा कम्पनीले व्यावसायिक रूपमा पाल्ने माछाका प्रमुख दुई प्रकारमा कार्प र पंगास हुन्। दुवै प्रकारका माछापालनको क्षेत्रफल र उत्पादन वृद्धि भएको पशुपन्छी तथा मत्स्य विकास निर्देशनालयका मत्स्य विकास अधिकृत पार्वती लिम्बूले बताइन्।
आर्थिक वर्ष २०८१/८२ मा प्रदेशमा दुई हजार ४४२ हेक्टर क्षेत्रफलमा पोखरी बनाएर कार्प जातको माछापालन गरिएको थियो। त्यसअघि आव २०८०÷८१ मा दुई हजार १६ हेक्टर क्षेत्रफलमा मात्र माछापालन गरिएको उनले बताइन्।
कार्प जातका माछाको उत्पादन बढेको छ । उक्त माछा आव २०८०/८१ मा ९ हजार ३७७ मेट्रिक टन उत्पादन भएको थियो भने आव २०८१/८२ मा उत्पादन बढेर ११ हजार ७६ मेट्रिक टन पुगेको छ।
उपभोक्ताले रुचाउन माछाको अर्को जात पंगासको पनि उत्पादन र माछापालन क्षेत्रफल दुवै वृद्धि भएको छ। पशुपन्छी तथा मत्स्य विकास निर्देशनालयले जनाएअनुसार आव २०८१/८२ मा पंगास माछा कोसीमा ३ हजार ३९९ मेट्रिक टन उत्पादन भएको थियो। जबकि आव २०८०÷८१ मा यो माछा दुई हजार ३६६ मेट्रिक टनमात्र उत्पादन भएको थियो।
निर्देशनालयको तथ्यांकनुसार प्रदेशमा आव २०८१/८२ मा पंगास माछापालन गरिएको पोखरीको संख्या चार सय १३ र आव २०८०/८१ मा मात्र चार सय पाँच रहेको थियो। आव २०८१/८२ मा यो माछापालन भइरहेको क्षेत्रफल एक सय १० हेक्टर र आव २०८०/८१ मा ७८ हेक्टर रहेको थियो।
पहाडमा बग्ने सफा पानीमा पालिने रेन्बो ट्राउटको माछापालन भने घटेको छ। आव २०८०/८१ मा ४३ वटा पोखरीमा यो माछापालन गरिएको थियो भने आव २०८१/८२ मा घटेर २९ भएको निर्देशनालयले जनाएको छ।
प्रदेश सरकारले माछापालनमा जोड दिँदै आए पनि आवश्यकता धान्ने गरी उत्पादन बढाउन सकेको छैन। मत्स्य विकास अधिकृत लिम्बूले प्रदेशमा प्रतिव्यक्ति वार्षिक ११ केजी ५०० ग्राम माछा उपभोग हुने गरेको बताइन्।
प्रदेशमा खपत भएअनुसारको उत्पादन बढाउन नसक्दा अझै पनि भारतबाट आयातीत माछामा निर्भर हुनुपर्ने बाध्यता छ। कोसीका ५६ वटा सिमसार पोखरीमा माछापालन गरिएको छ।-रासस
1677414838.jpg)
