काठमाडौं। राष्ट्रपति डोनाल्ड ट्रम्पले अमेरिका र चीनले व्यापारमा सम्झौतामा हस्ताक्षर गरेको बताएका छन्। उनले भारतसँग पनि चाँडै सम्झौता हुने अपेक्षा गरिएको जनाए।
वाणिज्यमन्त्री हावर्ड लुटनिकले ब्लुमबर्ग टिभीलाई यो साताको सुरुमा सम्झौतामा हस्ताक्षर भएको जानकारी दिएको अन्तर्राष्ट्रिय सञ्चार माध्यमले जनाएका छन्। यद्यपि लुटनिक वा ट्रम्पले सम्झौताबारे कुनै विवरण दिएका छैनन्। ‘हामीले भर्खरै चीनसँग हस्ताक्षर गर्यौं’, ट्रम्पले बिहीबार राती भने। लुटनिकले यो सम्झौतामा दुई दिनअघि ‘हस्ताक्षर र छाप लगाइएको’ बताए।
यो मे महिनाको सुरुमा जेनेभामा भएको प्रारम्भिक वार्ताको परिणाम हो। वार्ताले दुवै पक्षलाई ठूला भन्सार शुल्क वृद्धि स्थगित गर्न प्रेरित गरेको थियो। भन्सार शुल्क वृद्धिले दुई देशबीचको धेरैजसो व्यापार स्थगित गर्ने खतरा थियो। पछि लन्डनमा भएको वार्ताले वार्ताका लागि रूपरेखा तय गर्यो र ट्रम्पले उल्लेख गरेको सम्झौताले त्यो सम्झौतालाई औपचारिक रूप दिएको देखिन्छ।
‘राष्ट्रपतिले यी सम्झौता आफैं पूरा गर्न मन पराउनुहुन्छ। उहाँ सम्झौताका निर्माता हुनुहुन्छ। हामी एकपछि अर्को सम्झौता गर्नेछौं’, लुटनिकले भने। चीनले कुनै नयाँ सम्झौताको घोषणा गरेको छैन, तर यसले यस हप्ताको सुरुमा दुर्लभ खनिज तत्त्व, विद्युतीय सवारीजस्ता उच्च–टेक उत्पादनमा प्रयोग हुने सामग्रीको निर्यात स्वीकृतिको गति बढाइरहेको घोषणा गरेको थियो। दुर्लभ खनिज तत्वको निर्यातमा बेइजिङका सीमा विवादको मुख्य बिन्दु भएको छ।
चिनियाँ वाणिज्य मन्त्रालयले बिहीबार बेइजिङले दुर्लभ खनिज तत्त्वका लागि निर्यात इजाजतपत्र आवेदनको समीक्षालाई गति दिइरहेको र ‘निश्चित संख्खामा अनुपालन आवेदन’ स्वीकृत गरेको बताएको छ।
चीनले अप्रिलमा सात दुर्लभ खनिज तत्वमा अनुमति आवश्यकता लगाएपछि खनिज निर्यात नियन्त्रणले बेइजिङ र वासिङ्टनबीचको पछिल्लो व्यापारिक वार्तामा भन्सार शुल्कलाई उछिनेको देखिन्छ। ती खनिजको निर्यात नियन्त्रणले अमेरिका र विश्वभरका कार, रोबोट, हावा टर्बाइन र अन्य उच्च प्रविधिका उत्पादन उत्पादनमा बाधा पुर्याउने खतरा छ।
मे महिनामा जेनेभामा भएको सम्झौताले दुवै पक्षलाई ट्रम्पले आफ्नो व्यापार युद्ध बढाएको र आयात शुल्क तीव्र रूपमा बढाएका कारण लगाइएको दण्डात्मक शुल्क वृद्धि कम गर्न आह्वान गरेको थियो। फेन्टानिलको व्यापार र अल्मुनियम र स्टिलमा लगाइएको भन्सार शुल्कसँग सम्बन्धित वासिङ्टनले लगाएको केही उच्च भन्सार शुल्क यथावत छन्।
द्रुत रूपमा परिवर्तन हुने नीतिले विश्वका दुई ठूला अर्थतन्त्रमा प्रभाव पारिरहेको छ। आंशिक रूपमा कम्पनी र घरपरिवारले विदेशी सामान किन्न हतार गरेका कारण अमेरिकी अर्थतन्त्र जनवरीदेखि मार्चसम्म वार्षिक शून्य दशमलव पाँच प्रतिशत दरले संकुचित भयो।
चीनमा कारखाना नाफा मे महिनामा एक वर्ष अघिको तुलनामा नौ प्रतिशतभन्दा बढी घटेको छ। यसमा अटो निर्माताले त्यो गिरावटको ठूलो हिस्सा भोगेका छन्। जनवरी–मे महिनामा वार्षिक आधारमा एक प्रतिशतभन्दा बढी घटे।
ट्रम्प र अन्य अमेरिकी अधिकारीले भारतलगायत अन्य धेरै देशसँग व्यापारिक सम्झौतामा पुग्ने अपेक्षा गरेको संकेत दिएका छन्। ‘हामी एकपछि अर्को सम्झौता गर्नेछौँ’, लुटनिकले भने।–एजेन्सी
