(बीबीसी) । चीनबाट फैलिएको कोरोना भाइरस (कोभिड १९) अहिले विश्वका ९० भन्दा बढी मुुलुकमा पुगिसकेको छ । यो भाइरसले ठूलो सङ्ख्यामा मानवीय क्षति गर्नुका साथै विश्वको अर्थतन्त्रमा गम्भीर धक्का दिने अनुमान गरिएको छ ।
विश्वले एकातिर कोरोना भाइरसका कारण धेरै मानिसहरु जोखिममा छन्, अर्कोतर्फ अर्थतन्त्रले पनि यसको सामना गरिरहेको छ। यो कोरोना भाइरसका कारण चीनको अर्थव्यवस्था नराम्ररी प्रभावित बनेको छ । 
गम्भीर आर्थिक परिणाम हुनेछ भन्ने कुरामा कुनै शङ्का छैन। तर प्रश्न उठ्छ,यी आर्थिक नतीजाहरू कत्तिको गम्भीर हुनेछन् र तिनीहरूमा कस्तो असर पर्नेछ ?
चीनको वुहान शहर बाहिर जान पूर्ण प्रतिबन्ध छ। वुहानको जनसंख्या एक करोड भन्दा बढि छ ।यो लकडाउन हुबेई प्रान्तको अन्य भागहरूमा पनि गरिएको छ। व्यापार सम्बन्धी भ्रमण, सामान र व्यक्तिको आवागमनमा प्रतिबन्ध छ।
भाइरसको डरको कारण मानिस बाहिर जान पनि बेवास्ता गर्दैछ। यस्तो अवस्थामा, यसको स्पष्ट प्रभाव रेस्टुरेन्ट, सिनेमा हल, यातायात, होटल र पसलहरूमा देख्न सकिन्छ।
उही समयमा, चीनमा नयाँ वर्ष सुरु हुनुभन्दा ठीक अघि कोरोना भाइरसको फैलावटको कारण व्यवसाय उद्योगले पनि क्षति पुर्याएको छ ।
यस बाहेक, चीनमा नयाँ वर्षको बिदा पनि बढाइएको थियो जसका कारण धेरै व्यवसायमा काम सुरु हुन ढिलाइ भएको छ।
काम सुरु नगरेको कारण उत्पादन र बिक्री घटेको छ र कम्पनीहरुले नगद पाइरहेका छैनन् । यसले अधिकांश साना व्यवसायहरूलाई असर गरेको छ ।
जबकि कम्पनीहरुको केही खर्च यस्तो छ, कि उनीहरुले पहिले जस्तै भुक्तानी गर्नुपर्दछ, किनकि उनीहरुले बिलहरु तिर्दै छन् र कामदारहरुलाई तलब दिन्छन् ।
चिनियाँ उत्पादकहरुले चीन भित्र मात्र नभई बाहिर क्षति पनि गरिरहेका छन् । विदेशमा बस्ने मानिसहरु चीनमा बनेका सामान किन्न बेवास्ता गर्न थालेका छन् । यो प्रभाव केवल चीनमा सीमित छैन, तर अन्तर्राष्ट्रिय बजार पनि यसबाट प्रभावित छ।
फर्निचर कम्पनी आईकेईए, स्टारबक्स जस्ता धेरै ठूला कम्पनीहरुले चीनमा उनीहरुको सञ्चालन बन्द गरेका छन् । धेरै एयरलाइन्सहरु पनि आफ्नो उडान रद्द गरिएका छन्, र अन्तर्राष्ट्रिय होटल ग्राहकहरुको अग्रिम पैसा फिर्ता गर्दै छन् ।
दक्षिण कोरियाली कम्पनी हुन्डाईले केही समयका लागि आफ्नो कारको उत्पादन रोकेको छ, किनकि कारका केही अंशहरु चीनबाट आपूर्ति भइरहेको छैन् ।चीन मोटर उद्योग र इलेक्ट्रोनिक्स उद्योगमा विश्वको आपूर्तिकर्ता देश मध्य एक हो । धेरै मोबाइल र कम्प्युटर कम्पनीहरुका पार्ट चीनमा बनेका छन् ।
सेयर बजारमा गिरावट
यस बाहेक यसले चीनको वित्तीय बजारमा पनि प्रभाव पार्छ । छुट्टी पछि पहिलो दिन चीनको सेयर बजारमा ८ प्रतिशतको गिरावट आएको छ । चीनको व्यापार गतिविधिमा आएको गिरावट पनि तेलको मागमा कमी आएको स्पष्टै देखिन्छ ।
प्रमुख तेल कम्पनी सिनोपेकको रिपोर्ट अनुसार गत दुई साता तेलको मागमा १५ प्रतिशतले ह्रास आएको छ । यसलाई ध्यानमा राख्दै तेल निर्यात गर्ने देशहरुको एक समूहले तेल उत्पादन घटाउने सोच बनाइसकेका छन् । ताकि घट्दो मूल्य रोक्न सकियो । गत दुई सातामा कपर पनि १३ प्रतिशत सस्तो भएको छ । यो निर्माण उद्योगका लागि महत्वपूर्ण सामग्री हो र कोरोना भाइरसको कारण यो क्षेत्र पनि प्रभावित भएको छ ।
यी उत्पादनहरु अधिकतर उदीयमान र विकासशील अर्थव्यवस्थाहरुबाट आपूर्ति गरिन्छ । यद्यपि भाइरसबाट हुने क्षतिको यो मूल्याङ्कन प्रारम्भिक मात्रै हो ।
आर्थिक बृद्धिमा प्रभाव
यद्यपि, विश्वव्यापी पूर्वानुमान संस्थाहरुले केही डाटा दिन प्रयास गरेका छन् । परामर्श ओक्सफोर्ड इकोनोमिक्सका अनुसार २०२० को पहिलो त्रैमासिकमा चीनको अर्थतन्त्र अघिल्लो वर्षको तुलनामा चार प्रतिशत कम बृद्धि हुनेछ ।
यस वर्षभर ५.६ प्रतिशत औसत बृद्धिको अनुमान गरिएको छ । कोरोना भाइरस समस्या हुनु अघि यो अनुमान ६ प्रतिशत थियो । कोरोना भाइसरका कारण चीनको अर्थतन्त्र मात्रै नभई विश्व अर्थतन्त्र ०.२ प्रतिशत बिन्दुको कम वृद्धि हुने अनुमान गरिएको छ ।
चीनको सरकार समर्थक थिंक ट्याङ्क चिनियाँ सामाजिक विज्ञान प्रतिष्ठानका अर्थशास्त्री झाङ मिङ भन्छन् ‘कोरोना भाइरसको कारण देशको अर्थव्यवस्था वर्षको पहिलो तीन महिनामा ५ प्रतिशतले संकुचित हुन सक्छ ।’
तर, केही दिन अघि अन्तर्राष्ट्रिय मुद्रा कोषका प्रबन्ध निर्देशक क्रिस्टलिना जर्जियावाले भने ‘कोरोना संकटको कारण विश्वव्यापी अर्थतन्त्र छोटो समयका लागि मात्रै सुस्ताउने छ । यद्यपि, उनले जतिसक्दो छिटो सावधानी र समाधानको उपाय खोज्नुपर्ने बताउँछन् ।
-1751183586.jpeg)
