काठमाडाैं। नेपालको व्यावसायिक परिदृश्यमा परिवर्तनको बयार बहाउँदै आएको उपाय सिटी कार्गो आजको दिनमा लजिस्टिक्स क्षेत्रको एउटा महत्वपूर्ण नाम बनिसकेको छ। सन् २०१८ को अन्त्यतिर सार्वजनिक सेवालाई सहज र प्रभावकारी बनाउने उद्देश्यका साथ स्थापना भएको यो कम्पनी नेपालको लजिस्टिक्स उद्योगमा नयाँ मापदण्ड स्थापित गर्दै अगाडि बढिरहेको छ। जुन कम्पनीले एकातिर परम्परागत ढुवानी प्रणालीलाई आधुनिकीकरण गर्ने काम गरिरहेको छ भने अर्कोतिर प्रविधिको माध्यमबाट नेपाली उद्यमशीलतामा नयाँ आयाम थपिरहेको छ।
नेपालमा प्रविधिमा आधारित पहिलो अन्त्य-देखि-अन्त्य लजिस्टिक्स सेवा प्रदायकको रूपमा परिचित यो कम्पनीले आफ्नो यात्रालाई निरन्तर अघि बढाउँदै विभिन्न चुनौतीहरूको सामना गर्दै पनि सफलताको नयाँ उचाइ छुन सफल भएको छ।
अवसरको खोज र दिशा परिवर्तन
व्यवसायलाई विस्तार गर्ने क्रममा चालक अनुमतिपत्र जस्ता यातायात सम्बन्धी कागजातहरू व्यवस्थापन गर्ने कामतिर अघि बढ्दा सुमन रायमाझी र उनको टोलीले नेपालमा प्रचलित निकै कमजोर र अव्यवस्थित लजिस्टिक्स प्रणालीको सामना गर्नु पर्यो। नेपालमा अझसम्म कसैले पनि लजिस्टिक्स र कार्गो सेवालाई स्केलेबल डिजिटल व्यवसायमा एकीकृत गरेको थिएन। यदि उनीहरूले आफ्नो रणनीति सही तरिकाले अगाडि बढाए भने, उपाय सिटी कार्गोसँग कुनै प्रतिस्पर्धा नभएको बजारमा प्रवेश गर्ने सुनौलो अवसर थियो।
कम्पनीका प्रबन्ध निर्देशक रायमाझी भन्छन्, "यदि हामीले नेपालको डिजिटल इकोसिस्टममा हेर्यौं भने, हामीसँग दराज र सस्तोडील जस्ता ई-कमर्स दिग्गजहरू छन्। हामीसँग पठाओ, टुटल र सारथी जस्ता कम्पनीहरूसहितको राइड-सेयरिङ उद्योग पनि छ। ई-पेमेन्टमा हेर्ने हो भने ईसेवाजस्ता सेवाहरू छन् र खाना डेलिभरीमा पनि फुडमान्डु, भोजडिल्स र फुडमारियो जस्ता कम्पनीहरू पहिले नै थिए" उनले थप्छन्, "यो सम्पूर्ण स्टार्टअप इकोसिस्टममा एउटा आधारभूत कुरा भने छुटेको थियो, र त्यो थियो लजिस्टिक्स।" यो खाली ठाउँ नै उपाय सिटी कार्गोको जन्मस्थल बन्यो।
पुँजी सङ्कलनको यात्रा
कुनै पनि स्टार्टअपको सफलताका लागि पर्याप्त पूँजी अत्यावश्यक हुन्छ। व्यवस्थापन, प्रविधि, वित्त, मार्केटिङ र अनुसन्धानमा व्यावसायिक पृष्ठभूमि भएका साथी र परिवारको समूहले २०१८ को अन्त्यमा डिजिटल नेपालको दृष्टिकोण कल्पना गर्न एकसाथ आए र लजिस्टिक्स क्षेत्र अव्यवस्थित, असंगत र परम्परागत रहेको गम्भीर समस्या फेला पारे।
यो यात्रा त्यत्तिकै सजिलो थिएन। तर कम्पनीको व्यवसाय मोडेल र भविष्यको सम्भावनामा विश्वास गर्ने केही दूरदर्शी लगानीकर्ताहरूले यसलाई सम्भव बनाए। कम्पनीको संचालनको एक वर्षभित्रै केही स्थानीय र गैर-आवासीय नेपाली लगानीकर्ताहरूले उपायाको भविष्य र सम्भावनामा विश्वास गरे र कम्पनी मिनिमम भायबल प्रडक्टबाट वास्तविक सञ्चालनमा लैजान, ग्राहक आधार र डेलिभरी साझेदार आधार निर्माण गर्न एन्जल राउन्ड बन्द गर्न सफल भयो।
कम्पनीको वृद्धिमा अन्तर्राष्ट्रिय लगानीकर्ताहरूले देखाएकाे विश्वास हाे। २०२१ को डिसेम्बरमा डोल्मा इम्प्याक्ट फन्डबाट १.५ मिलियन अमेरिकी डलर (करिब १८ करोड नेपाली रुपैयाँ) प्राप्त गर्न सफल भयो। यो लगानीले उपायालाई देशभर व्यवसाय विस्तार गर्न र अनलाइन इन्ट्रा-सिटी डेलिभरी सेवाबाट सम्पूर्ण अन्त्य-देखि-अन्त्य लजिस्टिक्स कम्पनीमा रूपान्तरण गर्न निर्णायक भूमिका खेल्यो। यो लगानीपछि कम्पनीको विस्तार र विकासको गति उल्लेखनीय रूपमा बढ्यो।
वर्तमान परिदृश्य: विस्तार र सुदृढीकरण
अहिलेसम्म आइपुग्दा उपाया नेपालभर सेवा सञ्चालन गर्ने एउटा ठूलो प्रविधिमा आधारित लजिस्टिक्स सेवा प्रदायक बनिसकेको छ। कम्पनीले शहर भित्र र शहरबाहिर डेलिभरी दुवैका लागि विविध लजिस्टिक्स सेवाहरू प्रदान गर्दछ, जसको अन्तिम लक्ष्य अन्त्य-देखि-अन्त्य लजिस्टिक्स सेवा प्रदायक बन्ने हो। कम्पनीको सेवा दायरा अत्यन्तै व्यापक छ। कम्पनीसँग दुई-पाङ्ग्रेदेखि चार-पाङ्ग्रे र ४० टनसम्म सामान बोक्न सक्ने विशाल ट्रकहरूसम्म छन्।
कम्पनीले हाल विभिन्न प्रकारका सेवाहरू प्रदान गरिरहेको छ। उपाया अन डिमान्डले स्पट र भाडा यात्राहरूको व्यवस्था गर्छ, मेरो उपायाले अनुकूलित लजिस्टिक्स समाधान प्रदान गर्छ, फुल ट्रक लोड बिडिङले अन्तरशहरीय ट्रकहरूको व्यवस्था मिलाउँछ, र उपाया फुलफिलमेन्टले प्रभावकारी पहिलो र अन्तिम माइल डेलिभरीहरू सुनिश्चित गर्छ। यी विविध सेवाहरूले विभिन्न प्रकारका ग्राहकहरूको आवश्यकता पूरा गर्न सक्ने क्षमता विकास गरेको छ।
साझेदारी र सञ्जाल विस्तार
उपायाको सफलताको मुख्य आधार यसको व्यापक साझेदार सञ्जाल हो। कम्पनीले डिजिटल ट्रान्सपोर्ट नगरको माध्यमबाट आर्थिक रूपमा कमजोर समूहहरू सहित ३ हजार २०० भन्दा बढी चालक र राइडर साझेदारहरूसँग सहकार्य गरिरहेको छ। यो संख्याले मात्र होइन, कम्पनीको समावेशी दृष्टिकोणले पनि यसलाई विशिष्ट बनाएको छ। कम्पनीले आर्थिक रूपमा पिछडिएका र कमजोर वर्गका मानिसहरूलाई रोजगारीको अवसर प्रदान गर्दै सामाजिक उत्तरदायित्व पनि निर्वाह गरिरहेको छ।
व्यावसायिक साझेदारीको हकमा पनि उपाया अग्रणी छ। डोल्माको २०२१ डिसेम्बरको लगानीले उपायालाई विस्तार गर्न र फोनपे, एशियन पेन्ट्स, वर्ल्डलिङ्क र युनिलिभर जस्ता प्रमुख निगमहरूसँग साझेदारी गर्न सहज बनायो। यी साझेदारीहरूले कम्पनीको विश्वसनीयता बढाउनुका साथै यसको सेवा गुणस्तरलाई निरन्तर सुधार गर्न पनि मद्दत गरेको छ।
भौगोलिक विस्तारको हिसाबले हेर्ने हो भने, कम्पनीसँग हाल २०० भन्दा बढी स्थानहरूमा कार्यालय, हब र गोदामहरू छन्। यो व्यापक उपस्थितिले कम्पनीलाई नेपालको लगभग सबै प्रमुख क्षेत्रहरूमा आफ्नो सेवा पुर्याउन सक्षम बनाएको छ। यस्तो विस्तृत सञ्जालले छिटो र भरपर्दो डेलिभरी सेवा प्रदान गर्न महत्वपूर्ण भूमिका खेलेको छ।
पूर्वाधार विकास
आधुनिक लजिस्टिक्स सेवाका लागि उन्नत पूर्वाधार अपरिहार्य छ। यो आवश्यकतालाई मान्यता दिँदै, उपायाले हाल १८ हजार वर्ग फिटको पूर्णता केन्द्रमार्फत आफ्नो फुलफिलमेन्ट सेवा प्रदान गरिरहेको छ। यो केन्द्रमा प्रशिक्षित थर्ड पार्टी लजिस्टिक्स कर्मचारीहरू छन्, २४ सै घण्टा सातै दिन निगरानी व्यवस्था छ र सामानहरूको बीमा सुविधा पनि उपलब्ध छ। तर कम्पनीको महत्वाकांक्षा यहीँसम्म सीमित छैन। उपायाले नेपालभर पाँचवटा अत्याधुनिक गोदामहरू निर्माण गर्ने महत्वाकांक्षी योजना बनाएको छ। यी गोदामहरूले कम्पनीको क्षमता र सेवा गुणस्तरमा उल्लेखनीय सुधार ल्याउने अपेक्षा गरिएको छ।
वित्तीय स्थिति र कोष सङ्कलन
उपायाको वित्तीय यात्रा यसको व्यावसायिक सफलताको प्रमाण हो। अहिलेसम्म कम्पनीले २ अर्ब रुपैयाँभन्दा बढी कोष उठाएको छ। यो नेपाली स्टार्टअप इकोसिस्टमका लागि एउटा उल्लेखनीय उपलब्धि हो। यी कोषहरूमध्ये डोल्मा इम्प्याक्ट फन्डले ७१ करोड रुपैयाँ योगदान गरेको छ, जसले यसलाई कम्पनीको सबैभन्दा ठूलो र निरन्तर वित्तीय साझेदार बनाएको छ।
सबैभन्दा हालको कोष सङ्कलनले कम्पनीको स्थिरता र बजारको विश्वासलाई प्रतिबिम्बित गर्छ। २०२४/२०२५ मा कम्पनीले नयाँ २८ करोड रुपैयाँ कोष प्राप्त गर्यो। यो लगानी कम्पनीको विस्तार योजनाहरूका लागि अत्यन्त महत्वपूर्ण छ र यसले कम्पनीप्रति लगानीकर्ताहरूको बढ्दो विश्वासलाई पनि संकेत गर्छ।
व्यवस्थापकीय उत्कृष्टता
उपायाको सफलताको अर्को मुख्य स्तम्भ यसको व्यवस्थापकीय संरचना हो। व्यवस्थापन टोलीमा बैंकिङ, व्यवस्थापन, दूरसञ्चार, प्रविधि, परामर्श/सल्लाहकार, वित्त, अनुसन्धान लगायत विभिन्न क्षेत्रमा झण्डै दुई दशकको अनुभव भएका पेशेवरहरूको समूह रहेको छ। यो अनुभवी टोलीले रणनीतिक दिशा प्रदान गर्छ र कम्पनीलाई सही मार्गमा राख्छ।
रायमाझी भन्छन्, "यी मानिसहरू लगभग दुई दशकदेखि बजारमा छन्, उनीहरूसँग विशाल सञ्जाल छ, कोषसम्म पहुँच छ र नेपालमा व्यवसाय गर्ने जटिलताहरूको ज्ञान छ। तर उनीहरू सबै आ-आफ्नो व्यावसायिक जीवनमा व्यस्त र बाध्य छन्। जबकि विदेशमा केही अनुभव लिएर फर्केका वा भर्खरै शिक्षा पूरा गरेका म जस्ता युवाहरूसँग धेरै ऊर्जा र भोक छ। त्यसैले उनीहरूको दृष्टिकोण र अनुभव हाम्रो उत्साह र प्रेरणासँग राम्रोसँग मेल खान्छ।" यो अनुभव र उत्साहको संगम नै उपायाको सफलताको गोप्य सूत्र हो। बोर्डले रणनीतिक स्तरमा सहयोग गर्दा युवा टोलीले दैनिक सञ्चालनमा उत्कृष्ट प्रदर्शन गरिरहेको छ। अनुभवी व्यवस्थापन टोलीले युवा र उत्साही सञ्चालन टोलीलाई मार्गदर्शन गर्ने यो मिश्रण अत्यन्तै लाभदायक र सफल मोडेल साबित भएको छ।
भविष्यको दृष्टिकोण: महत्वाकांक्षा र योजना
उपाया आफ्नो वर्तमान स्थितिमा सन्तुष्ट छैन। कम्पनीसँग नेपालको लजिस्टिक्स क्षेत्रलाई पूर्णरूपमा रूपान्तरण गर्ने ठूलो सपना छ। हालै प्राप्त कोषले उपायाको एआई संचालित लजिस्टिक्स प्लेटफर्म विकास गर्न, देशभर २०० हबहरू विस्तार गर्न, र तेस्रो-पक्ष लजिस्टिक्स गोदाम परियोजनामा लगानी गर्न मद्दत गर्नेछ। यी योजनाहरूले कम्पनीलाई अझ व्यापक र प्रभावकारी सेवा प्रदान गर्न सक्षम बनाउनेछन्।
आर्टिफिसियल इन्टेलिजेन्समा आधारित प्लेटफर्मको विकासले लजिस्टिक्स क्षेत्रमा नयाँ युग सुरु गर्नेछ। यसले रुट अप्टिमाइजेसन, माग अनुमान र स्वचालित निर्णय प्रक्रिया जस्ता उन्नत सुविधाहरू प्रदान गर्नेछ। यस्तै, २०० नयाँ हबहरूको स्थापनाले कम्पनीको पहुँचलाई अझ विस्तृत बनाउनेछ र सेवा प्रदानमा गति र दक्षता थप्नेछ।
सार्वजनिक निष्कासन (आईपीओ) को तयारी
उपायाको भविष्यका योजनाहरूमध्ये सबैभन्दा महत्वपूर्ण र चर्चित योजना यसको आईपीओ हो। मे १५, २०२४ मा कम्पनीले आफ्नो क्वार्टरब्याक राउन्ड सफलतापूर्वक बन्द गर्यो। यो महत्वपूर्ण कोषले कम्पनीलाई नाफामा पुग्न र निकट भविष्यमा आईपीओको तयारी गर्न मद्दत गर्नेछ। यो कदम नेपाली स्टार्टअप इकोसिस्टमका लागि एउटा ऐतिहासिक क्षण हुनेछ। यदि उपाया सफलतापूर्वक आईपीओ गर्न सफल भयो भने, यसले अन्य नेपाली स्टार्टअपहरूका लागि पनि मार्ग प्रशस्त गर्नेछ र नेपालमा स्टार्टअप संस्कृतिलाई थप प्रोत्साहन दिनेछ।
क्षेत्रीय र अन्तर्राष्ट्रिय विस्तार
उपायाको दृष्टिकोण अब नेपालको सिमानामा मात्र सीमित छैन। कम्पनीले दक्षिण एशियाली क्षेत्रमा आफ्नो पहुँच विस्तार गर्ने महत्वाकांक्षी योजना बनाएको छ। उपायाले श्रीलंका र भुटान जस्ता क्षेत्रीय बजारहरूमा आफ्नो सेवा विस्तार गर्ने योजना बनाएको छ। यो विस्तार कम्पनीका लागि एउटा महत्वपूर्ण पाइला हुनेछ।
नेपालभन्दा बाहिर, उपायाले श्रीलंकाको एलायन्स फाइनान्स कर्पोरेशनसँग साझेदारी गरेर कोलम्बो जिल्लाभर "डेलिभर्ड" भन्ने आफ्नो लजिस्टिक्स प्लेटफर्म रोल आउट गर्ने काम अघि बढाएको छ। यो कम्पनीको पहिलो क्षेत्रीय विस्तार हो र दक्षिण एशियाली लजिस्टिक्स नेताको रूपमा स्थापित हुने दिशामा चालिएको एउटा महत्वपूर्ण कदम हो। यो साझेदारीले कम्पनीलाई अन्तर्राष्ट्रिय बजारमा आफ्नो उपस्थिति स्थापित गर्न र अनुभव प्राप्त गर्न मद्दत गर्नेछ।
दीर्घकालीन दृष्टिकोण
उपायाको अन्तिम लक्ष्य अत्यन्तै स्पष्ट र महत्वाकांक्षी छ। कम्पनीको दृष्टिकोण भनेको "डिजिटल नेपालको लजिस्टिक्स ब्याकबोन बन्ने" हो। नेपाली कम्पनीलाई आफ्नो औंलाको छुवाइबाट देशको कुनै पनि ठाउँमा कुनै पनि वस्तु वा सामान स्थानान्तरण गर्न वा पठाउन अनुमति दिन्छ। यो स्थानान्तरण पारदर्शी, सहज र किफायती हुनेछ, र उपाया देशको पहिलो अन्त्य-देखि-अन्त्य लजिस्टिक्स कम्पनी बन्नेछ।
उपायाले यो दृष्टिकोण हासिल गर्न नवीन र सहयोगी प्रविधि प्रयोग गर्ने, ट्रकर/यातायात हब, पूर्णता केन्द्र/गोदामहरू जस्ता पर्याप्त पूर्वाधार निर्माण गर्ने, र अनुभवी हातहरूद्वारा मार्गदर्शित युवा दिमागहरूको संयोजन भएको टोली निर्माण गर्ने योजना बनाएको छ। उपायाले परिकल्पना गरिरहेको वृद्धिले नेपालको समग्र लजिस्टिक्स उद्योगको उत्थान समावेश गर्दछ र लैङ्गिक तथा सामाजिक समावेशीकरण, वातावरणीय प्रभाव र हाम्रो डेलिभरी तथा व्यावसायिक साझेदारहरूको जीवनशैलीको रूपान्तरणप्रति पनि सचेत छ।
समापन: एउटा परिवर्तनकारी यात्रा
उपाय सिटी कार्गोको कथा नेपाली युवा उद्यमशीलता, दृढ संकल्प र नवप्रवर्तनको एउटा प्रेरणादायी उदाहरण हो। २०१८ मा एउटा सानो विचारको रूपमा सुरु भएको यो यात्राले आज नेपालको लजिस्टिक्स क्षेत्रमा उल्लेखनीय परिवर्तन ल्याइसकेको छ। कम्पनीले परम्परागत ढुवानी प्रणालीलाई डिजिटल युगमा ल्याउने काम गरिरहेको छ, जसले हजारौं व्यवसाय र व्यक्तिहरूको जीवनलाई सहज बनाएको छ।
कम्पनीको सफलता केवल यसको व्यावसायिक उपलब्धिमा मात्र सीमित छैन। हजारौं चालक र राइडर साझेदारहरूलाई रोजगारी प्रदान गर्दै, आर्थिक रूपमा कमजोर समूहहरूलाई समावेश गर्दै, र नेपालको समग्र लजिस्टिक्स इकोसिस्टमलाई सुधार गर्दै यसको एआई -आधारित प्लेटफर्म, व्यापक सञ्जाल र आगामी क्षेत्रीय विस्तार योजनाहरूले कम्पनीलाई दक्षिण एशियामा एउटा महत्वपूर्ण खेलाडीको रूपमा स्थापित गर्ने सम्भावना छ।
नेपालको स्टार्टअप इकोसिस्टमका लागि उपायाको यात्रा एउटा महत्वपूर्ण सन्देश दिन्छ - सही दृष्टिकोण, प्रतिबद्धता र नवप्रवर्तनको साथ नेपाली स्टार्टअपहरू पनि अन्तर्राष्ट्रिय स्तरमा प्रतिस्पर्धा गर्न सक्छन्। "डिजिटल नेपालको लजिस्टिक्स ब्याकबोन" बन्ने उपायाको सपना अब केवल सपना मात्र होइन - यो एउटा यथार्थ बन्दै गरेको छ। र यो यात्रा अझै जारी छ, अझ धेरै उचाइहरू छुन बाँकी छ।
-1717671934-1731048159.jpg)
